Odszedł Kris Kristofferson

Romantyczny poeta, folkowy trubadur, gawędziarz muzyki country, zmarł w w wieku 88 lat

Kris Kristofferson, autor piosenek, którego poetyckie teksty wykraczały poza gatunek, zmarł w wieku 88 lat
Piosenkarz country, aktor, stypendysta Rhodesa, żołnierz i zdobywca serc uosabiał amerykańskiego człowieka renesansu.

Jako autor legendarnych kompozycji, takich jak „Help Me Make It Through the Night”, „Sunday Mornin» Comin« Down” i „Me and Bobby McGee”, Kris Kristofferson przekształcił teksty piosenek w literaturę, podnosząc to rzemiosło do rangi pełnoprawnej amerykańskiej formy sztuki w sposób, w jaki niewielu zrobiło to wcześniej.

„Artysta, piosenkarz, autor tekstów, aktor i aktywista ... odszedł spokojnie w swoim domu w Maui na Hawajach ... otoczony rodziną”.

Pisanie piosenek było tylko częścią jego życia, był także nagrodzonym Złotym Globem aktorem, bokserem Złotej Rękawicy, stypendystą Rhodesa, pisarzem, weteranem armii amerykańskiej, pilotem i niegdyś dozorcą wytwórni płytowej.
Ale to jego przenikliwy liryzm spowodował zmianę w postrzeganiu muzyki country pod koniec lat sześćdziesiątych. Mimo że był dobrze wykształcony, szybko dołączył do „wyjętych spod prawa” piosenkarzy i autorów piosenek, którzy przełamywali gwiazdorski system i wywarli wpływ na kolejne pokolenia.

Kristoffer Kristofferson, najstarszy z trójki dzieci, urodził się 22 czerwca 1936 roku w Brownsville w Teksasie.
Rodzina często się przeprowadzała, osiedlając się ostatecznie w San Mateo w Kalifornii, kiedy Kristofferson był w gimnazjum.
Wzorowy uczeń, który zyskał przydomek „Straight Arrow”, ukończył szkołę średnią w San Mateo w 1954 roku, a następnie studiował w Pomona College, zdobywając kilka nagród w konkursie opowiadań sponsorowanym przez magazyn Atlantic Monthly.
W 1958 roku uzyskał tytuł Phi Beta Kappa i otrzymał stypendium Rhodesa na angielskim Uniwersytecie Oksfordzkim.

Chociaż Kristofferson zamierzał zostać powieściopisarzem, koncentrując studia na poezji Williama Blake'a, swoje pierwsze piosenki napisał i wykonał podczas studiów w oksfordzkim Merton College. W Anglii wyciął swoje pierwsze single (przypisywane „Kris Carson”) dla Top Rank Records, choć nie zostały one wówczas wydane. Po uzyskaniu tytułu magistra literatury angielskiej na Oxfordzie w 1960 roku wrócił do Kaliforni, a po ponownym spotkaniu z dawną dziewczyną, Fran Beir, para pobrała się i urodziła córkę Tracy oraz syna Krisa. Kristofferson zamiast wrócić do Oxfordu, zaciągnął się do wojska.

Służył jako pilot helikoptera podczas służby wojskowej, awansując do stopinia kapitana.
Podczas trzyletniej trasy koncertowej w Niemczech Zachodnich (z żoną i córką) zorganizował zespół, ucząc się piosenek Boba Dylana.
Podczas urlopu wiosną 1965 roku Kristofferson odbył swoją pierwszą podróż do Nashville.
Po opuszczeniu Niemiec Zachodnich zatrudnił się na stanowisku nauczyciela literatury angielskiej w Akademii Wojskowej Stanów Zjednoczonych w West Point, ale dwa tygodnie spędzone w Nashville zniweczyły jego karierę npedagogiczną.
Zaprzyjaźnił się z autorem piosenek i wydawcą muzycznym Marijohn Wilkin [„The Long Black Veil”], Bobbym Bare [„Detroit City”] i producentem Cowboy Jack Clementem.

„Przyjechałem do Nashville”, mówił, w pierwszym tygodniu napisałem 7, może 11 piosenek, pomyślałem, że jeśli nie uda mi się jako autor piosenek, to przynajmniej zdobędę materiał jako wielki amerykański powieściopisarz. Ludzie i miejsca, które widziałem, były bardziej ekscytujące niż wszystko, co kiedykolwiek spotkałem.

Kristofferson i jego rodzina osiedlili się w Nashville, gdzie kontynuował pisanie piosenek. Podjął pracę jako dozorca w Columbia Recording Studios („opróżnianie popielniczek i zamiatanie podłóg”, jak to opisał), a także pracował jako pilot helikoptera w niepełnym wymiarze godzin, latając tam iz powrotem między przybrzeżnymi platformami wiertniczymi w Zatoce Meksykańskiej. Kiedyś wylądował helikopterem na podwórku Johnny'ego Casha, aby dać mu swoją taśmę demo. 

Małżeństwo Kristoffersona z Fran zaczęło się rozpadać, jego żona wyjechała z dziećmi do Kalifornii, podczas gdy on kontynuował karierę muzyczną.

W 1967 roku Kristofferson nagrał swój debiutancki singiel „Golden Idol”, który szybko okazał się klapą.
Jego pisanie piosenek nabrało jednak rozpędu, a jego utwory trafiły na listy przebojów dzięki innym artystom.

W 1969 roku Kristofferson zastąpił Casha na Newport Folk Festival, gdzie sam Cash go przedstawił.
Na przełomie dekady zyskał uznanie jako autor tekstów, ale i jako piosenkarz.
Kristofferson wydał swój tytułowy LP, który zawierał nowe piosenki, obok starszych znanych hitów pisanych dla innych artystów.
Mimo, że album trafił do Top 10 list przebojów, sukcesu nie odniósł.

Tworzył także utwory dla innych wykonawców, w tym dla Janis Joplin, z którą był związany w 1969 roku.
To właśnie on jest autorem "Me and Bobby McGee".
Drugi album sprzedawał się znacznie lepiej, wówczas wrócono do reedycji debiutanckiego albumu, wykorzystując sukces "Me and Bobby McGee", pośmiertnego hitu Janis Joplin. Kristofferson i Joplin przez pewien czas dzielili jej dom w Mill Valley w Kalifornii, gdzie jam sessions z innymi muzykami, aktorami i innymi osobami były na porządku dziennym. (Kristofferson zagrał na festiwalu Isle of Wight latem 1970 roku, dzieląc ostatniego dnia koncert z Jimim Hendrixem.

W 1970 roku został wydany „For the Good Times” Kristoffersona, co pomogło kompozycji wygrać nagrodę Academy of Country Music's Song of the Year.
Wersja „Sunday Mornin Comin Down” Casha zapewniła mu nagrodę Piosenki Roku od Country Music Association.
Podwójna wygrana Kristoffersona za Piosenkę Roku w 1970 roku była jedynym przypadkiem, gdy jedna osoba zdobyła tę samą nagrodę od ACM i CMA w tym samym roku za dwie różne piosenki.

Dziesiątki różnych artystów kontynuowało śpiewanie jego piosenek, sam Kristofferson zdobył kilka nominacji do nagrody Grammy i zdobył trzy trofea w ciągu swojego życia, w tym nagrodę dla najlepszej piosenki country za „Help Me Make It Through the Night” w 1971 roku. Utwór z jego drugiego LP, nostalgiczny „Lovin' Her Was Easier (Than Anything I'll Ever Do Again)” był hitem Top Five Adult Contemporary, będąc najwyższą pozycję na listach przebojów, artysty solowego. Utwór dotarł również do Top 30 listy pop. 

Równocześnie z komercyjnym przełomem w muzyce Kristofferson zadebiutował w filmie Dennisa Hoppera The Last Movie z 1971 roku. Po nieudanym debiucie zagrał główną rolę w filmie Cisco Pike, w którym wystąpili również Gene Hackman, Karen Black i muzyk Doug Sahm.

W 1973 roku Kristofferson poślubił swoją drugą żonę, piosenkarkę Ritę Coolidge, z którą miał córkę Casey. Jego praca filmowa była kontynuowana występem w filmie Casha The Gospel Road: A Story of Jesus, zagrał także bezrobotnego muzyka w Blume in Love. Rola Billy'ego w filmie Sama Peckinpaha Pat Garrett i Billy the Kid, w którym wystąpił również Bob Dylan, przyniosła Kristoffersonowi nominację do nagrody BAFTA dla najbardziej obiecującego debiutu.
W 1974 roku zagrał z Ellen Burstyn w nagrodzonym Oscarem filmie Alice Doesn't Live Here Anymore w reżyserii Martina Scorsese.

Pod koniec lat siedemdziesiątych Kristofferson wydał dziewięć solowych albumów, które spotkały się z różnym przyjęciem krytyków.
Border Lord, jego trzeci album, był komercyjnie rozczarowaniem. Czwarte wydawnictwo ukazało się w listopadzie 1972 roku, z tytułowym kawałkiem, który zapożyczył melodię z „Grandpa Was a Carpenter” Johna Prine'a. Po kilku nieudanych singlach, Kristofferson zdobył swój pierwszy - i jedyny - przebój country i najlepiej sprzedający się popowy singiel jako solowy artysta. Numer jeden na liście przebojów country spędził 19 tygodni na liście pop, sprzedając się jako najlepszy singiel roku.

Kariera filmowa Kristoffersona trwała przez następne cztery dekady, z czołowym fimem Konwój z 1978 roku.

Politycznie naładowany album Kristoffersona z 1986 roku, Repossessed, jego pierwszy solowy projekt od pięciu lat, został podkreślony przez „They Killed Him”, jako hołd dla Gandhiego, Jezusa i Martina Luthera Kinga Jr. Kristofferson zajmował się sprawami politycznymi przez całą swoją karierę, począwszy od koncertu w 1972 roku na rzecz Cesara Chaveza i United Farm Workers. W latach osiemdziesiątych podróżował do Nikaragui i kontrowersyjnie krytykował zaangażowanie USA w próby obalenia rządzącego krajem Sandinistowskiego Frontu Wyzwolenia Narodowego przez Contras. Jego aktywizm w Ameryce Środkowej zainspirował album koncepcyjny Third World Warrior z 1990 roku.

„Nie każdy zgadza się z tym, co mówię” - powiedział Kristofferson lewicowemu The Progressive w 1991 roku. „Ale moje występy są ustawione tak, by od początku do końca czuć było wiarę w ludzkiego ducha”.

„Wielka strata, wspaniały pisarz, podobnie aktor, doskonały przyjaciel” - powiedziała Dolly Parton.

Najbardziej jest jednak utożsamiany z rolą w filmie Narodziny gwiazdy. Po wiadomości o jego śmierci Streisand przypomniała sobie moment, w którym zdała sobie sprawę, że chce Kristoffersona w filmie. „Kiedy po raz pierwszy zobaczyłam Krisa występującego w klubie Troubadour w Los Angeles, wiedziałam, że jest kimś wyjątkowym. Boso i brzdąkając na gitarze, wydawał się idealnym dla mojego scenariusza, który ostatecznie przerodził się w A Star Is Born”.

Kristofferson cichu ogłosił wycofanie się z zawodów, muzyka, aktora, tekściarza w styczniu 2021 roku. 

W 1970 roku kupił nieruchomość w Hana, odosobnionym miasteczku na hawajskiej wyspie Maui.
Oprócz trójki starszych dzieci, Kristofferson wychował pięcioro dzieci ze swoją trzecią żoną, Lisą Meyers.
W 2017 roku został uhonorowany koncertem gwiazd na Outlaw Country Cruise 2020 (jego ostatni pełny występ), Meyers była u jego boku.